Organizacja Narodów Zjednoczonych ds. Wyżywienia i Rolnictwa podaje, że na świecie co roku marnuje się 1,3 mld t żywności nadającej się do spożycia, co stanowi 1/3 produkowanej żywności. W Europie marnuje się 88 mln ton jedzenia nadającego się do spożycia. Z kolei z badań, analiz i szacunków przeprowadzonych w latach 2017 – 2019 przez zespoły badawcze Instytutu Ochrony Środowiska – Państwowy Instytut Badawczy i Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w ramach projektu PROM wynika, że w Polsce marnuje się ok. 5 mln ton żywności. Należy jednak pamiętać, że nie wszystkie sektory zostały objęte badaniami, a w ogniwach transportu, handlu i gastronomii szacunki mogą być niepełne, ze względu na zbyt małą próbę badawczą i trudności z pozyskaniem wiarygodnych danych.
Do strat i marnotrawstwa żywności dochodzi na wszystkich etapach łańcucha żywnościowego, w tzw. linii od pola do stołu, choć na każdym z etapów w różnym stopniu. Największymi marnotrawcami jedzenia są konsumenci. Aż 53,75% Polaków przyznaje, że zdarza im się wyrzucić żywność. Statystyczny Polak wyrzuca aż 247 kg jedzenia rocznie. Wynika z tego, że w każdej sekundzie przez cały rok w polskich domach do kosza trafia aż 92 kg produktów nadających się do spożycia. Do najczęściej wyrzucanych produktów należą pieczywo, świeże owoce i warzywa, wędliny oraz nabiał. Żywność jest wyrzucana z powodu jej zepsucia, przeoczenia daty ważności, zrobienia zbyt dużych zakupów oraz przygotowania zbyt dużej ilości jedzenia.
Marnotrawstwo żywności ma niestety bardzo negatywne skutki zarówno dla środowiska, jak i gospodarki – marnowane są takie zasoby jak woda i energia, praca człowieka, pieniądze. Produkowane są szkodliwe gazy cieplarniane, w tym CO2, które powodują niekorzystne zmiany klimatyczne. Marnowanie jedzenia to również poważny problem etyczny – z jednej strony ogromne ilości żywności trafiają do kosza, a z drugiej strony istnieje duża grupa osób, których nie stać na jedzenie. W Polsce aż 2 mln osób żyje w skrajnym ubóstwie, tzn. że nie mają wystarczających środków, aby zapewnić sobie podstawowe potrzeby do życia.
Głównym celem projektu „Nie marnuj jedzenia. Podziel się!” jest podniesienie świadomości dotyczącej strat i marnowania żywności w społecznościach lokalnych na terenie Warszawy w okresie od 1 marca do 30 grudnia 2022 roku.
Celami pośrednimi są:
- ograniczenie marnowania żywności na wybranych warszawskich targowiskach,
- angażowanie kupców w działania na rzecz niemarnowania żywności,
- dystrybucja żywności do osób potrzebujących i wsparcie działań budujących wspólnotowość i wsparcie w społecznościach lokalnych
Owoce i warzywa to produkty, które ulegają bardzo łatwo zmarnowaniu poprzez uszkodzenie lub niewłaściwe przechowywanie. Specjalne warunki przechowywania (np. chłodnicze), są trudne do spełnienia na targowiskach. Trzymanie niektórych warzyw i owoców w wyższych temperaturach powoduje ich szybsze dojrzewanie. Przez to produkt traci na atrakcyjności dla konsumentów, a sprzedawca zostaje z niesprzedanym asortymentem. Problemem jest także nawet najmniejsze uszkodzenie produktu. Jeżeli taki produkt nie zostanie w porę sprzedany i wykorzystany, bardzo szybko ulegnie zepsuciu. Wpływ na atrakcyjność warzyw i owoców ma również ich nieregularny kształt. Konsumenci wolą kupować ładne i kształtne warzywa i owoce, które w ich opinii mają lepszą jakość. W rezultacie sprzedawcom na koniec dnia pracy zostają produkty, które nie nadają się już do sprzedaży, ale nadal są zdatne do spożycia.
W tej sytuacji żywność trafia do utylizacji. Dzięki działaniom podjętym w tym projekcie, kontynuujemy wypracowane w edycji pilotażowej projektu metody zbiórki żywności na targowiskach i dystrybucji żywności do lokalnych organizacji pozarządowych.
Aby zbiórki żywności mogły się odbywać niezwykle ważna jest edukacja kupców i zarządców targowisk na temat istoty ograniczania strat marnowania żywności. W tym celu przygotowaliśmy działania edukacyjno – informacyjne dostosowane właśnie do tej grupy osób.
