Jeszcze tego nie było, żeby JAJKO kurę uczyło

X

Jajka to fundament wielu kuchni na świecie, cenione za ich wszechstronność, wartość odżywczą i relatywnie niską cenę. Jako Bank Żywności, chcemy edukować i pomagać w mądrym zarządzaniu zasobami, dlatego przygotowaliśmy kompleksowy poradnik o jajkach – od ich budowy i wartości odżywczej, przez bezpieczne przechowywanie, po kreatywne wykorzystanie i alternatywy.

Budowa jaja i wartość odżywcza

Jaja są jednym z najbardziej wartościowych produktów spożywczych. Skorupa jaja, zbudowana z substancji organicznych i soli mineralnych, chroni wnętrze przed zakażeniami i utratą wilgoci. Pod skorupą znajdują się dwie błony jajowe oraz białko, które otacza żółtko. Żółtko zawiera duże ilości tłuszczu, lecytyny i cholesterolu, a także wiele witamin i składników mineralnych, takich jak wapń, fosfor i żelazo12.

Jaja są doskonałym źródłem białka i innych składników odżywczych, co czyni je idealnym produktem dla osób dbających o zdrowie. Ich wartość odżywcza jest niezwykle wysoka, a różnorodność zastosowań w kuchni sprawia, że są niezastąpione w wielu przepisach.

Jak klasyfikować jajka?

Jaja kurze spożywcze klasyfikuje się według:

  • Systemu Chowu:
    • 0 – jaja z hodowli ekologicznej
    • 1 – jaja z chowu wolnowybiegowego
    • 2 – jaja z chowu ściółkowego
    • 3 – jaja z chowu klatkowego
  • Masy Jednostkowej:
    • S – jaja małe – poniżej 53 g
    • M – jaja średnie – 53,1 do 63 g
    • L – jaja duże – 63,1 do 73 g
    • XL – jaja bardzo duże – powyżej 73 g
  • Jakości: Przede wszystkim świeżości.

Każde jajo ma numer, który pozwala zidentyfikować producenta.

Przechowywanie jaj

Właściwe przechowywanie jaj to podstawa zachowania ich świeżości i bezpieczeństwa. Oto najważniejsze zasady:

  • Temperatura: Idealna temperatura to 0-5°C.
  • Miejsce: Unikaj drzwi lodówki – wybierz środkową półkę, gdzie temperatura jest stabilniejsza.
  • Opakowanie: Przechowuj w oryginalnym opakowaniu lub zamkniętym pojemniku.
  • Zapachy: Trzymaj z dala od produktów o intensywnym zapachu np.czosnku.
  • Ułożenie: Układaj ostrym końcem do dołu, aby przedłużyć świeżość.

Pamiętaj, że mycie jaj przed przechowywaniem usuwa naturalną warstwę ochronną, zwaną kutikulą, co zwiększa ryzyko przenikania bakterii. Jeśli musisz umyć jajko, zrób to tuż przed użyciem.

Przechowywanie ugotowanych jaj:

Ugotowane jajka przechowuj w lodówce, w szczelnym pojemniku, maksymalnie przez tydzień. Obranie jajka przyspiesza proces psucia, dlatego obieraj je tuż przed spożyciem. Nie zaleca się zamrażania ugotowanych jaj, ponieważ zmieniają swoją konsystencję.

Jak sprawdzić świeżość jaj?

Istnieje kilka prostych metod:

  • Test Wodny: Umieść jajko w misce z wodą. Jeśli opadnie na dno i leży poziomo – jest świeże. Jeśli unosi się, jest zepsute.
  • Wygląd i Zapach: Świeże jajko po rozbiciu ma zwarte białko i intensywnie żółte żółtko. Zepsute jajko ma nieprzyjemny zapach siarkowodoru.

W lodówce, w odpowiednich warunkach, jajka zachowują świeżość do 2-3 miesięcy. W komorach chłodniczych z kontrolowaną wilgotnością nawet 6-8 miesięcy.

Alternatywy dla jaj w kuchni

Czasami z różnych przyczyn (alergie, dieta wegańska, brak jaj w lodówce) potrzebujemy zamiennika jajka. Oto kilka opcji:

  1. Mus jabłkowy: 1/4 szklanki (za 1 jajko)
  2. Przecier bananowy: 65g (za 1 jajko)
  3. Mielone siemię lniane lub nasiona chia: 1 łyżka + 3 łyżki wody
  4. Tofu: 60 gramów przetartego tofu (za 1 jajko)
  5. Jogurt lub Maślanka: 1/4 szklanki (za 1 jajko)
  6. Aquafaba: 3 łyżki (za 1 jajko)
  7. Masło orzechowe: 3 łyżki (za 1 jajko)
  8. Agar lub żelatyna: Rozpuść 1 łyżkę żelatyny w zimnej wodzie, a następnie dodaj wrzącą wodę.

Jajka są nie tylko odżywcze, ale i niezwykle wszechstronne w kuchni! Używamy ich do:

  • Wiązania składników: Jajka łączą składniki w potrawach, zapobiegając ich rozpadowi.
  • Spulchniania: Zatrzymują powietrze w cieście, nadając mu puszystość.
  • Nawilżania: Płyn z jajek nawilża inne składniki.
  • Poprawy smaku i wyglądu: Jajka poprawiają smak i zapewniają złocistobrązowy wygląd potraw.

 

Kilka słów o barwieniu jajek wielkanocnych

Choć Wielkanoc już za nami, warto wiedzieć, że jajka można barwić naturalnymi metodami, używając np. łupin cebuli, buraków, kurkumy czy szpinaku.

Mamy nadzieję, że ten kompleksowy przewodnik pomoże Wam w pełni wykorzystać potencjał jajek w kuchni, zachować ich świeżość i cieszyć się ich wartościami odżywczymi. Pamiętajcie o odpowiedzialnym gospodarowaniu żywnością – kupujcie tylko tyle jajek, ile jesteście w stanie wykorzystać, i przechowujcie je w odpowiednich warunkach.