Kawa – codzienna przyjemność i źródło zdrowia
X
Kawa to jeden z najchętniej spożywanych napojów na świecie. To symbol codziennej rutyny i spotkań towarzyskich. Pijmy ją świadomie, korzystając z jej zalet i dbając o zdrowie.
Każdego dnia wypijamy łącznie około 27,4 milionów kilogramów kawy, co daje średnio 1,4 kg na osobę rocznie – to aż 204 filiżanki espresso! Najwięcej kawy piją mieszkańcy Finlandii, aż 12 kg rocznie na osobę, podczas gdy największymi producentami są Brazylia, Kolumbia i Wietnam.
Najpopularniejsze odmiany kawy to arabika i robusta. Arabika ma łagodniejszy smak i mniej kofeiny, dlatego jest częściej wybierana. Kawa to również różnorodność sposobów parzenia – od espresso, przez kawę rozpuszczalną, po kawę parzoną. Ilość kofeiny zależy nie tylko od rodzaju kawy, ale również od metody przygotowania. Przykładowo filiżanka espresso zawiera podobną ilość kofeiny co kawa rozpuszczalna, a kawa parzona (czyli np. z ekspresu przelewowego) ma jej najwięcej.
Kofeina zaczyna działać już po około 15–20 minutach od wypicia kawy, blokując w mózgu receptory odpowiedzialne za zmęczenie, co pozwala nam pozostać bardziej świadomymi i skupionymi. Ma jednak też swoje ograniczenia – nadmierne spożycie może zaburzyć rytm snu i wywołać niekorzystne skutki, zwłaszcza u osób wrażliwych na kofeinę.
Kawa jest bogata w antyoksydanty, takie jak kwas chlorogenowy, kahweol czy cafestol. Substancje te pomagają chronić komórki przed działaniem szkodliwych wolnych rodników, które mogą przyczyniać się do rozwoju chorób, w tym niektórych nowotworów. Badania pokazują, że umiarkowane picie kawy może zmniejszać ryzyko chorób neurodegeneracyjnych (np. choroby Parkinsona), cukrzycy typu 2 czy niektórych nowotworów, jak rak wątroby czy endometrium.
Z drugiej strony, kawa może nasilać objawy refluksu żołądkowego czy zgagi, dlatego osoby z takimi dolegliwościami powinny uważać na jej ilość. Podobnie w przypadku hiperlipidemii (zaburzeń lipidowych) – niektóre składniki kawy mogą podnosić poziom cholesterolu, więc warto wtedy ograniczyć jej spożycie.
Jak obchodzić Dzień Kawy w duchu zero waste?
- Wybieraj kawę odpowiedzialnie – warto sięgać po kawę z certyfikatem Fair Trade lub bio, która wspiera drobnych producentów oraz ekologiczne metody upraw. To pierwszy krok do zmniejszenia negatywnego wpływu na środowisko i ludzi.
- Kupuj kawę ziarnistą i miel ją samodzielnie – świeżo mielona kawa jest bardziej aromatyczna, a opakowania ziaren najczęściej są bardziej ekologiczne niż pojedyncze kapsułki lub saszetki.
- Używaj wielorazowych akcesoriów – zamiast jednorazowych filtrów papierowych czy plastikowych kapsułek, wybierz metalowe filtry lub zaparzacze, a na wynos zawsze noś własny kubek.
- Przechowuj kawę we właściwy sposób – hermetyczne pojemniki utrzymują świeżość ziaren i zapobiegają marnowaniu. Staraj się kupować kawę w ilościach, które wykorzystasz w krótkim czasie.
- Wykorzystuj fusy z kawy – zużyte fusy to wartość sama w sobie. Można je zastosować jako naturalny nawóz, środek do odstraszania owadów, peeling do ciała, a nawet do neutralizacji zapachów w lodówce czy koszu na śmieci.
- Dbaj o sprzęt i skuteczne parzenie – dobrze utrzymany ekspres czy kawiarka nie marnują kawy ani energii, a odpowiednia technika parzenia pozwala wykorzystać pełnię aromatu.
