Marnowanie jedzenia w Polsce
X
Każdego roku w Polsce marnuje się aż 4,8 miliona ton żywności. Ta ilość wystarczyłaby na przygotowanie około 12 miliardów posiłków o przeciętnej wadze 400 gramów!
Jednocześnie, zgodnie z danymi GUS, w Polsce około 6,6% osób żyje w skrajnym ubóstwie, co oznacza, że ich miesięczne dochody są niższe niż 913 złotych. Osoby te często muszą podejmować trudne decyzje, a zapewnienie sobie pełnowartościowych posiłków bywa dla nich ogromnym wyzwaniem.
Z tym paradoksem walczy Bank Żywności.
Marnowanie żywności jest powszechnym problemem, który dotyka niemal połowę społeczeństwa. Z badań
wynika, że aż 45% respondentów przyznaje się do wyrzucania jedzenia przynajmniej od czasu do czasu. Wynik ten wskazuje na znaczącą skalę problemu, który ma nie tylko negatywny wpływ na domowy budżet, ale także na środowisko naturalne, przyczyniając się do marnowania zasobów i emisji gazów cieplarnianych związanych z produkcją i utylizacją żywności.
Równie duża grupa, 45% ankietowanych, deklaruje, że nie wyrzuca jedzenia, co jest pozytywnym sygnałem,
sugerującym rosnącą świadomość konsumentów w zakresie odpowiedzialnego gospodarowania zasobami
żywności. Oznacza to wzrost odsetka osób, które deklarują, że nie wyrzucają żywności aż o 10% w porównaniu z poprzednią edycją badania.
Aż 10% osób ma trudności z jednoznacznym określeniem swoich nawyków w tym zakresie, co może wskazywać na potrzebę dalszej edukacji i większej uwagi poświęcanej codziennym wyborom
konsumenckim. Może to być też ukryte zjawisko marnowania żywności – taki nawyk może wywoływać wstyd
wśród respondentów, którzy częściej niż wcześniej, zasłaniają się niewiedzą.
Jak często marnujemy?
Częstotliwość wyrzucania jedzenia w polskich gospodarstwach domowych pokazuje, jak duży jest to problem.
Najwięcej respondentów (27%) deklaruje wyrzucanie żywności kilka razy w miesiącu. Dane pokazują, że choć marnowanie jedzenia to nie codzienna praktyka, nadal jest obecne w wielu domach. Częste marnowanie jedzenia może wynikać z niewłaściwego planowania posiłków, nadmiernych zakupów lub niewłaściwego przechowywania żywności.
Dlaczego jedzenie kończy w koszu?
Najczęstszą przyczyną wyrzucania żywności w polskich gospodarstwach domowych jest przegapienie terminu
przydatności do spożycia, co deklaruje aż 60% respondentów. To pokazuje, jak istotne jest uważne śledzenie
dat ważności oraz właściwe zarządzanie zapasami w domowych kuchniach. Innym istotnym problemem jest
robienie zbyt dużych zakupów (26%) oraz niewłaściwe przechowywanie żywności (26%), co prowadzi do szybszego psucia się produktów i w konsekwencji ich marnowania.
Kolejne przyczyny wyrzucania jedzenia to zakup niesmacznych produktów (25%) oraz produktów złej jakości
(17%), co świadczy o konieczności bardziej świadomego dokonywania wyborów podczas zakupów. Zbyt duże
porcje posiłków (18%) i brak pomysłów na wykorzystanie składników (10%) również przyczyniają się do marnowania żywności, co sugeruje potrzebę lepszego planowania posiłków oraz większej kreatywności w kuchni, aby unikać nadmiaru jedzenia.
Zmarnowany chleb
W polskich gospodarstwach domowych najczęściej marnowanym produktem spożywczym jest pieczywo, co deklaruje aż 63% respondentów. Wynik ten nie jest zaskakujący, biorąc pod uwagę krótki okres trwałości tego produktu oraz jego powszechność w codziennej diecie, a mimo to od początku prowadzenia badań “Nie Marnuj Jedzenia” to właśnie pieczywo jest najczęściej marnowanym produktem w naszych domach. Na kolejnych miejscach znalazły się wędliny (36%), warzywa (34%) oraz owoce (30%), co wskazuje na to, że produkty łatwo psujące się, wymagające odpowiedniego przechowywania i szybkiej konsumpcji, są najczęściej wyrzucane. Marnowanie produktów takich jak ziemniaki (18%), jogurty (19%) czy mięso (12%) również stanowi istotny problem, choć w mniejszej skali. Co ciekawe, stosunkowo niewielki odsetek respondentów przyznaje się do wyrzucania ryb (5%) i jaj (4%), co może wynikać z bardziej świadomego zarządzania tymi produktami.
Raport pokazuje, że działania uświadamiające problem marnotrawstwa żywności orazwskazujące prawidłowe wzorce postępowania mające na celu ograniczenie tego zjawiska są wciąż potrzebne. Wprawdzie mniej respondentów, w porównaniu z poprzednim rokiem, deklaruje marnowanie żywności, i pozostaje mieć nadzieję, że jest to zgodne z ich codziennym zachowaniem. Niestety, można również zaobserwować znaczne marnotrawstwo podstawowych produktów spożywanych, tj. pieczywo, wędliny, owoce, mięso. Może to świadczyć o problemach konsumentów z odpowiednim zarządzaniem żywnością w domu, czyli planowaniem zakupów i posiłków, przechowywaniem produktów, rozróżnianiem oznaczeń na opakowaniu, tj. „należy spożyć do” oraz „najlepiej spożyć przed”. Z pewnością odpowiednio zaplanowane i systematycznie realizowane programy edukacyjne z pewnością pomogą minimalizować problem marnotrawstwa żywności wśród konsumentów, zarówno tych młodszych, jak i starszych.
Źródło: Raport Banków Żywności „Nie marnuj jedzenia” 2024
